Geçmişte Kervanların, Günümüzde ise Gezginlerin ve Lezzet meraklılarının uğrak noktası:
Samsat Han namı diğer “Cevahir Han”
Şehrin En Eski Hanlarından Bir Tanesi
Tarihi İpekyol güzergâhının ana merkezi olan Şanlıurfa’da gerek Selçuklu gerekse Osmanlı döneminde ticaret merkezleri oluşturmuştur. Bunlardan en belirgin olanları Han-el Barür ve Çarmelik Kervansarayı Selçuklu eserleri olarak literatürlerde yer alırken Gümrük, Mençek, Millet, Samsat gibi hanlarda Osmanlı döneminden sayılabilecek eserlerdendir.
Aslına uygun bir şekilde onarılarak kullanıma açılan han gelecek nesillerimize de geçişimizin sosyo-ekonomik anlamda nasıl bir gelişim gösterdiğini yansıtacak; aynı zamanda onlarında bu mirasa sahip çıkma yolunda önemli bir ışık olacaktır.
Samsat Han tarihi ipek ve baharat yolu güzergâhında Ruha’nın ise en önemli ticari şehir kapılarından Samsat Kapı ve Samsat Köprünün yakınında bulunması ve bu kapıdan giren kervanların ilk uğrayacağı hanlardan olması yapının önemini bir kat daha arttırmaktadır.
Şehir surlarının içerisinde yer alması bir menzil hanı değil de sur içi hanı olmasını sağlamış bu nedenle özellikle doğu bölgelerinden gelen kervanların Samsat Kapıdan girişteki ilk durakları olmuştur.
Zaman içerisinde ticari faaliyetlerin azalması hanın kullanılmamasına neden olmuştur. Son zamanlarda ise yöre halkından edinilen bilgiler ışığında bir dönem yaralı askerlere sağlık hizmetlerinin verildiği bir tesis şeklinde kullanılmıştır.
Sonrasında ise Şanlıurfa’nın ilk sanayii sitesi olarak hizmet vermiştir. 2015 yılı Ocak itibariyle yapının bütünlüğünü bozmadan restorasyonu tarafımızdan yapılmış olup; han Şanlıurfa turizmine kazandırılmıştır. Böylece Han koruma altına alınmış ve tarihi mirasa sahip çıkılmıştır.
